Lage opkomst bij de verkiezingen ... en nu?
Beste lezer,
De verkiezingen zijn geweest en we kijken terug op een historisch lage opkomst. Wat betekent dat voor de komende tijd? En waar moeten we als communicatieprofessionals alert op zijn?
Let juist op de mensen die niet zijn gaan stemmen
In de reacties op de lage opkomst lees je regelmatig: “Niet kiezen is komende vier jaar ook niet zeuren”. Pas echt op met dit frame. Marije van den Berg beschreef het mooi in haar bijdrage op BNR-radio. Zij benadrukt dat het gemeentebestuur er is voor iedereen, ook de mensen die niet gingen stemmen. Er zijn mensen bij wie stemmen door omstandigheden niet bovenaan hun prioriteitenlijst staat. En realiseer je dat mensen onder de 18 nog niet mogen stemmen, net als mensen die nog geen vijf jaar in Nederland zijn.
En ook hiervoor geldt: kijk naar de oorzaken. Komende tijd wordt hier weer onderzoek naar gedaan, maar een aantal oorzaken kennen we echt wel. Bijvoorbeeld het gevoel ‘dat het toch niet uitmaakt, want ze luisteren toch niet.’ Meer over de oorzaken van de lage opkomst vind je onder andere in dit artikel op Stuk Rood Vlees (of luister de podcast).
Het is hoe dan ook belangrijk dat mensen zien dat de overheid - en in dit geval de gemeente - bezig is met wat voor hen echt belangrijk is. En dat zij serieus worden genomen. Wij kunnen daar als communicatieprofessionals echt veel aan bijdragen. Door consequent de maatschappelijke opgaven centraal te stellen. En ons telkens af te vragen: wat hebben inwoners en ondernemers hier nu echt aan? Wat verwachten ze van ons? Zoals Betteke van Ruler jaren geleden al zei: “We moeten van 90% zenden naar 80% luisteren.”
Als er een moment is waarop we moeten stoppen met eindeloos zenden, dan is het nu wel!
Nóg meer aandacht voor participatie: tijd om positie te kiezen!
Komende periode worden de coalitie- en raadsakkoorden geschreven. Ik verwacht dat de slechte opkomst bij de verkiezingen aanleiding zal zijn nóg meer in te zetten op participatie.
Bij mijn opdrachtgevers zie ik dat er een groot beroep wordt gedaan op team Communicatie als het gaat om participatie. Ook uit het onderzoek naar de Organisatie van communicatie bij gemeenten blijkt dat - hoewel de mate van betrokkenheid sterk varieert. Veel teams worstelen daar ook mee: is het een aparte tak van sport? Of moeten ze het naar zich toe trekken - terwijl het al zo druk is?
Mijn advies is daar echt positie in te kiezen. Maak het gesprek hierover expliciet - binnen je eigen team en met de organisatie. Wees alert op de verantwoordelijkheid van bestuur en management, want goede participatie kan alleen als het in de haarvaten van de organisatie zit. Het gaat immers uiteindelijk om inclusief beleid en goede besluiten - en dat lukt niet alleen met communicatie …
Opkomstbevordering: evalueer de tijdsinvestering en het resultaat
En dan nog een heel praktisch punt. Veel teams Communicatie hebben veel tijd geïnvesteerd in de opkomstbevordering. Natuurlijk is de gemeente verantwoordelijk voor het organiseren van de verkiezingen en een goed verloop daarvan. Maar zijn het niet de politieke partijen en de gemeenteraden die primair verantwoordelijk zijn voor de opkomstbevordering? En werken algemene oproepen om te gaan stemmen wel (als je kijkt naar de motivaties van de mensen die niet stemmen)?
Je kunt hier een ideologische discussie over voeren. Maar je kunt ook kijken naar de hoeveelheid uren die er in zijn gestoken - en het resultaat dat daarmee is behaald. Zijn mensen gaan stemmen door gemeentelijke uitingen? Welke hebben wel geholpen en welke niet? Is de inzet van die uren te verantwoorden - zeker in het geheel van alles dat op het bordje ligt bij team Communicatie? Ik kan je aanraden dit in je eerste kwartaalrapportage van dit jaar voor bestuur en management mee te nemen. En als je die nog niet maakt er nu mee te beginnen ;-)
Hartelijke groeten,
Renata