Wordt taalniveau A2 de nieuwe standaard voor overheidsteksten?
Beste lezer,
Onlangs kwam een interessant onderzoek uit naar ‘het meest optimale taalniveau voor communicatie op Rijksoverheid.nl’. In dit onderzoek zijn teksten op het huidige taalniveau B1 en het ‘lagere’ taalniveau A2 vergeleken. Op de website van het SLO vind je een uitleg over het Europees Referentiekader voor de Talen.
Ik wil graag een paar opvallende inzichten uit het onderzoek met jullie delen:
De A2-teksten worden sneller gelezen dan de B1-teksten. Dit verschil treedt vooral op bij laagopgeleiden en mensen met een gemiddeld opleidingsniveau.
Iedereen (laag, midden en hoog opgeleid) blijkt de B1-teksten net zo goed (of slecht) te begrijpen als de A2-teksten. Kortom, het A2 taalniveau leidt niet tot meer tekstbegrip.
Taalniveau is niet hetzelfde als begrijpelijkheid
Dat laatste is een belangrijk inzicht. Want het taalniveau zegt eigenlijk niets over de begrijpelijkheid van een tekst. Een tekst die niet aansluit op de werkelijkheid van de ontvanger (of die nu hoog- of laagopgeleid, wel of niet laaggeletterd is) zal niet goed worden begrepen. Bovendien is het goed te beseffen dat het Europees referentiekader ontwikkeld is om de beheersing van een vreemde taal te kunnen meten. Ook de vaak gehoorde claim dat ‘80% van de Nederlanders een tekst op B1-niveau begrijpt’ is niet wetenschappelijk onderbouwd.
Alleen streven naar een bepaald taalniveau is dus onvoldoende om inclusief te communiceren. Als je hier meer over wilt weten, dan raad ik je aan de aflevering van de Direct Duidelijk Tour te kijken waarin we ‘De zin en onzin van taalniveau B1’ hebben besproken. En ik schreef eerder een artikel over waar je op moet letten als je duidelijk wilt communiceren voor iedereen.
Teksten op A2-niveau worden positiever beoordeeld
Uit het onderzoek blijkt verder dat de A2-teksten positiever worden beoordeeld. Dit verschil is het sterkst bij laagopgeleiden. Zij ervaren de A2-teksten als duidelijker en prettiger om te lezen. De A2-teksten worden niet negatiever beoordeeld door hoogopgeleiden. Ook dit is een belangrijk inzicht, omdat we bij het vereenvoudigen van teksten vaak de aanname horen dat hoogopgeleiden de teksten dan negatiever beoordelen.
Volgens de onderzoekers kunnen teksten vooral verbeterd worden door moeilijke woorden en lange zinnen te vermijden. Het verdient ook aanbeveling voorbeelden en verwijzingen naar andere ondersteunende informatiebronnen te geven.
Je vindt het volledige onderzoek op de website van Communicatierijk.
Zullen we van ‘direct duidelijk’ de standaard maken?
Ik ben wel heel blij met de aandacht vanuit de rijksoverheid voor duidelijke taal. Dat zien we bijvoorbeeld ook terug in de informatie over corona ‘in eenvoudige taal’. Het zou mooi zijn als dit de standaard wordt en we die ook niet meer als ‘eenvoudig’ benoemen. En voor iedereen die meer wil weten is er dan nog extra en meer gedetailleerde informatie.
Ik ben erg benieuwd: hoe denk jij hierover? En is in jouw organisatie het gesprek al geopend over ‘Van B1 naar A2-niveau’? Of kost het al moeite om überhaupt aandacht te krijgen voor duidelijke taal? Ik hoor het graag.
Hartelijke groeten,
Renata