Trendrapport Communicatie rijksoverheid - raakt de overheid overspannen?

Beste lezer,

De Dienst Publiek en Communicatie van het ministerie van Algemene Zaken publiceerde recent een geactualiseerde trendanalyse over overheidscommunicatie. Je vindt het hele rapport ‘Aan de slag!’ als pdf en als webpublicatie op de website van CommunicatieRijk.

Michiel Haighton, hoofd Communicatie bij de gemeente Apeldoorn, schreef voor C (het vakblad van beroepsorganisatie Logeion) een artikel over de trendanalyse. Daarin gaat hij vooral in op de trend #overheids-burnout. Hij interviewde een aantal vakgenoten hoe zij hier tegenaan kijken en vroeg ook om mijn reactie. Die deel ik bij deze graag met je:

“Dat de druk voor de overheid oploopt, herken ik zeker. Deze trend komt ook overeen met de resultaten van een onderzoek dat ik eind 2021 deed naar de organisatie van Communicatie bij gemeenten. Maar liefst 80% van de teams Communicatie geeft aan onderbezet te zijn en 70% noemt dat zelfs structureel. Ze krijgen steeds meer werk op hun bordje - zonder dat de capaciteit toeneemt.

Ik merk alleen dat ik moeite heb met de term ‘overheids-burnout’. Ik vind niet duidelijk gedefinieerd wat dat dan betekent. En: met deze term stel je de overheid zelf centraal. Terwijl ik denk dat een grote groep burgers inmiddels oververmoeid raakt van de overheid. Zij hebben te maken met onbegrijpelijke procedures, onduidelijke taal en worden vaak - zonder daadwerkelijk geholpen te worden - van het kastje naar de muur gestuurd. Verhalen van burgers zijn hartverscheurend - en die gaan echt niet alleen over de grote affaires, maar ook over de dagelijkse dienstverlening.

En ja, we moeten begrip hebben voor de druk en de dilemma’s waar ambtenaren mee te maken hebben. Maar we moeten vooral inwoners en ondernemers voorop blijven stellen. Politici én ambtenaren hebben allemaal de opdracht de overheid eerlijker en eenvoudiger te maken. Communicatie kan daarbij een zeer belangrijke rol spelen. Door te signaleren waar mensen hun organisatie als te ingewikkeld ervaren. En duidelijk te maken wat goed communiceren daarbij kan betekenen, maar óók wanneer er iets anders moet gebeuren.

Bijvoorbeeld: gemeenten hebben vaak tientallen regelingen voor mensen met (te) weinig inkomen. Ook als je heel goed communiceert, mist een deel van de mensen deze informatie. Er moet dan dus iets anders gebeuren. De gemeente Utrecht werkt nu samen met ICTU aan een virtueel inkomensloket. Mensen voeren daar één keer hun gegevens in en krijgen - op basis van de geldende regelgeving - de regelingen aangeboden die voor hen van toepassing zijn. Dát is een overheid die werkt op basis van de menselijke maat - en tegelijkertijd een hoop onnodige kosten en gedoe vermijdt.”

Ik ben heel benieuwd hoe jij hier tegenaan kijkt en welke van de trends jij vooral herkent in de praktijk?

Hartelijke groeten,

Renata